امروزه با توجه به اهمیت و ارزش خون بند ناف جنین لزوم ذخیرهسازی استاندارد و داشتن نمونههای بیشتر برای درمان بیماریها در کشور مورد توجه قرار گرفته است. بانک خون، خون بند ناف جنین را پس از تولد دریافت و آن را بری سالهای طولانی نگهداری میکند.
با توجه به این که مدت کوتاهی از تحقیقات درباره سلولهای بنیادی نگذشته است، ولی دانشمندان و پزشکان به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافتهاند و علوم پزشکی و زیست شناسی را دچار تحول بزرگی کرده است و با کمک سلولهای بنیادی بیماریهایی که در گذشته لاعلاج بودهاند، قابل درمان شدهاند.
سلول بنیادی بند ناف چیست؟
سلول بنیادی به سلولی گفته میشود که توانایی تکثیر و با تبدیل به سلولهای دیگر را داشته باشد. این سلولها دارای پتاسیل بالایی هستند. سلولهای بنیادی میتوانند سلول جنینی باشند و یا سلولهای بالغی باشند که قابلیت تبدیل به سلولهای قلبی، عروقی و خونی را دارند. سلولهای بنیادی در تمام بافتهای بدن وجود دارند و در صورت آسیب دیدن بخشی از سلولها، میتوانند به بهبود و ترمیم سلولهای آسیب دیده کمک کنند.
ذخیره سازی سلول های بنیادی به چه دلیل انجام می شود؟
خون بند ناف خونی است که در ناف و جفت باقی مانده است و بعد از تولد نوزاد دور ریخته میشود. این خون شامل سلولهای بنیادی است که مانند سلولهای خون ساز مغز استخوان شامل سه دسته هستند:
- گلبولهای قرمز که اکسیژن را به تمام بدن منتقل میکنند.
- گلبولهای سفید که سیستم ایمنی بدن را تقویت میکنند.
- پلاکتها که به انعقاد خون کمک میکنند.
این سلولها قادر به ترمیم و ساخت انواع سلولهای دیگر در هنگام جراحت هستند. با ذخیره و نگهداری خون بند ناف منبع غنی از سلولهای بنیادی را در اختیارمان میگذارد که در درمان بیماریها میتوان از آن استفاده کرد. سلولهای بنیادی در مغز استخوان هم وجود دارند ولی استفاده از سلولهای بنیادی بند ناف نسبت به پیوند مغز استخوان دارای مزایایی است که عبارتند از:
- همواره منبع غنی و زیادی از سلولهای بنیادی در دسترس است.
- دسترسی به این سلولها آسان است.
- شانس بیشتر در به دست آوردن تطابق ژنتیکی
- احتمال عفونت کمتر
- بی خطر بودن برای دهنده خون (مادر و نوزاد)
تاریخچه ذخیره خون بند ناف جنین
اولین پیوند خون بند ناف در سال 1988 میلادی در فرانسه به یک کودک مبتلا به کم خونی مادرزادی انجام گرفته است و پس از آن تا به امروز بیش از 35 هزار پیوند خون بند ناف با موفقیت انجام شده است و سالیانه 3 هزار پیوند خون جدید به آن اضافه میشود. 500 بانک خون بند ناف نوزاد در جهان تاسیس شده است.
آمار نشان میدهد سالیانه 30 هزار بیمار با بیماریهایی که با سلولهای بنیادی و بند ناف جنین قابل درمان هستند، شناسایی میشوند ولی حدود 75 درصد از آنان قادر به دریافت پیوند خون مورد نظر نمیشوند. در اینجا به اهمیت داشتن نمونههای بیشتر برای دسترسی راحت تر نمونه مطابق به بیماران پی میبریم.
در ایران نیز بیش از 13 سال است که ذخیره سازی خون بند ناف نوزاد در سازمان انتقال خون ایران و در بانک سلولهای بنیادی رویان و … انجام میشود و تا کنون 95 هزار نمونه خون بند ناف در این بانک اضافه شده است.
نمونه چه افرادی برای دریافت خون بند ناف پذیرفته می شود؟
بانکهای ذخیره خون چه بانکهای عمومی و چه بانکهای خصوصی نمونههایی را قبول میکنند که از قبل از سلامت مادر و نوزاد اطمینان حاصل کنند. به این صورت که پیش از پذیرش خون بند ناف، با انجام آزمایشات و یا بررسی پرونده پزشکی مادر و سابقه بیماریهایی که مادر به آن مبتلا بوده است را مورد نظر قرار میدهند. اگر مادر به هپاتیت و یا بیماریهای خاص دیگری مبتلا باشد، دریافت و ذخیره خون بند ناف انجام نمیشود.
هزینه نگهداری خون بند ناف جنین چقدر است؟
نگهداری خون بند ناف به سه صورت انجام می شود:
- بانکهای عمومی
- بانکهای خصوصی
- بانکهای ترکیبی
ذخیره و نگهداری خون در بانک عمومی به صورت رایگان انجام میشود و نمونه دریافتی اهدا میشود و برای درمان بیماریهای عموم مردم مورد استفاده قرار میگیرد.
در صورت نداشتن استانداردهای لازم، از آن برای تحقیقات در این زمینه استفاده میشود. همچنین والدینی که خون بند ناف را در بانکهای عمومی ذخیره کردهاند در صورت نیاز، در اولویت قرار می گیرند.
با ذخیره خون بند ناف نوزاد برای استفاده خود نوزاد و خانواده در بانک خصوصی مستلزم پرداخت هزینه میباشید. بعد از بررسی شرایط والدین، در ابتدا مبلغ یک میلیون و صد هزار تومان دریافت میشود. پس از آن والدین سالیانه باید مبلغ صد هزار تومان برای تمدید قرارداد و نگهداری خون بند ناف نوزادشان در بانک خصوصی پرداخت کنند.
در نهایت بهتر است خون بند ناف جنین خود را به صورت عمومی و بدون صرف هیچ هزینهای ذخیره و اهدا کنند تا از یک طرف نمونههای ذخیره شده در بانک بیشتر شود و دسترسی بیماران نیازمند و داشتن تطابق خونی افزایش یابد و در صورت نیاز نوزاد و خانواده نیز از آن استفاده کنند. زیرا با ذخیره در بانک خصوصی علاوه بر صرف هزینه، ممکن است بدون استفاده باقی بماند و این سلولهای بنیادی ارزشمند که میتوانست جان بیماران را نجات دهد دور ریخته شود.
بانک ترکیبی هر دو فعالیت بانک خصوصی و عمومی را دارد و هزینههای دریافتی از بانک خصوصی را در بانک عمومی و صرف نگهداری و تحقیقات میکند و در صورت انصراف والدین از بانک خصوصی آن را در اختیار عموم قرار میدهند.
خون بند ناف تا چه مدت قابل نگهداری است؟
در دنیا نگهداری خون بند ناف تا بیست سال نیز امکانپذیر است. به این ترتیب تا بیست سال میتوان از خون بند ناف برای بازسازی سلولهای مغز استخوان بیماران استفاده کرد. همچنین تا 28 سال نیز خون بند ناف جنین در شرایط استاندارد قابل نگهداری میباشد.
نمونههای خون دریافتی در دمای 196- درجه در تانکهای مخصوص حاوی نیتروژن مایع نگهداری میشود و از نظر کیفی و فنی به طور مستمر تحت ارزیابی قرار میگیرند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید مقاله نحوه مراقبت از بند ناف نوزاد را مطالعه نمایید.
فرآیند خون گیری و ذخیره سازی نمونه خون به چه صورت انجام می شود؟
- کارشناسان و دستیاران در زمان زایمان در اتاق عمل حضور مییابند. بلافاصله بعد از زایمان عمل ذخیره خون بند ناف با دو روش سرنگ یا کیسه را انجام میدهند.
- بعد از دریافت خون، رابطهای حمل خون در بیمارستان و تحت شرایط استاندارد، نمونه خون را به بانک خون منتقل میکنند.
- نمونه خون بند ناف پس از انجام کارشناسی کیفی اولیه وارد واحد پردازش میشود.
- در واحد پردازش سلولهای بنیادی بند ناف در صورت داشتن استاندارهای لازم از نظر تعداد سلول و آزمایشات سرولوژی و آزمایشات میکروبی که بر روی سلولهای خون انجام ذخیره میشوند.
- پس از اتمام آزمایشات و داشتن استانداردهای لازم خون بند ناف جنین را در تانکهای حاوی نیتروژن مایع و در دمای 196- درجه نگهداری میکنند.
چه کارهایی برای بررسی سلامت نمونه خون قبل از ذخیره انجام می شود؟
به محض دریافت خون، توسط کارشناسان کنترل کیفی بررسی و سپس وارد واحد پردازش میشود. خون دریافتی در آزمایشگاه پردازش سلولی از جهت تعداد و حجم سلول بررسی و در صورت داشتن استاندارد به طور موقت فریز میشوند. علاوه بر پردازش سلولی بر روی خون، آزمایشات تست ویروسی و میکروبی نیز انجام میشود. در صورت داشتن استاندارد، سلولهای بنیادی برای نگهداری طولانی مدت وارد تانکهای نیتروژن میگردند.
خون بند ناف به چه صورت ذخیره می شود؟
خونبند ناف جنین را به وسیله سرنگ و یا کیسه جمع آوری میکنند و بعد از جمع آوری خون در یک، دو و یا سه کیسه ذخیره میشود. به دلیل محدود بودن و کم بودن سلولهای بنیادی در هر کیسه، از یک کیسه فقط برای یک بار میتوان استفاده کرد. با توجه به نوع بیماری و تعداد سلول برای درمان میتوان از یک کیسه چند بار هم استفاده کرد.
سلول های بنیادی ذخیره شده برای چه کسانی قابل استفاده است؟
- سلولهای بنیادی برای نوزادی که خون بند ناف او را ذخیره کردهاند قابل استفاده است. (در صورتی سلولهای خونی نوزاد در آن بیماری آسیب ندیده باشند.)
- در اشخاصی که از نظر ژنتیکی (HLA) با دهنده تطابق داشته باشند و وزن بیمار متناسب با تعداد سلولها باشد.
- برای خواهر و برادر که تطابق HLA داشته باشند نیز میتواند استفاده شود.
- آزمایش HLA آزمایش تعیین شاخصهای ژنتیک سلول میباشد که برای پیوند خون سلولهای بنیادی باید بین گیرنده و دهنده باید تطابق ژنتیکی وجود داشته باشد.
بیماری هایی که با سلول های بنیادی قابل درمان هستند
- انواع بیماریهای خونی و سرطانهای خون
- بیماریهای لوسمی، تالاسمی و کم خونی های مادرزادی
- بیماریهای نقص سیستم عصبی
- بیماریهای عصبی مانند فلج مغزی یا CP و اوتیسم
فروشگاه آنلاین بدو نی نی، مرجعی کامل برای خرید سیسمونی کودک میباشد. در فروشگاه ما امکان خرید لوازم سیسمونی نوزاد به صورت آنلاین وجود دارد که کار را برای شما والدین عزیز بسیار راحت و لذت بخش کرده است. شما میتوانید جهت خرید بهترین لوازم ریز و درشت برای فرزند دلبندتان از کارشناسان ما راهنماییهای لازم را دریافت نمایید.
سوالات متداول
سلولهای بنیادی که از بند ناف جنین گرفته میشوند چه فوایدی دارند؟
- این سلولها قادر به ترمیم و ساخت انواع سلولهای دیگر در هنگام جراحت هستند.
- در درمان بیماریها میتوان از آن استفاده کرد. با سلولهای بنیادی بیماریهایی که در گذشته لاعلاج بودهاند، قابل درمان شدهاند.
نگهداری خون بند ناف به چند صورت انجام میشود؟
- بانکهای عمومی
- بانکهای خصوصی
- بانکهای ترکیبی
خون بند ناف را چگونه و تا چه مدت میتوان نگهداری کرد؟
در دنیا نگهداری خون بند ناف تا بیست سال نیز امکانپذیر است. به این ترتیب تا بیست سال میتوان از خون بند ناف برای بازسازی سلولهای مغز استخوان بیماران استفاده کرد. نمونههای خون دریافتی در دمای 196- درجه در تانکهای مخصوص حاوی نیتروژن مایع نگهداری میشود.