نفخ نوزاد؛ علت و نشانه های نفخ و راه های درمان

به جمع شدن گاز در معده نوزاد نفخ گفته می‌شود که باعث دل درد و دل پیچه‌ی نوزاد می‌شود. جمع شدن گاز معمولا به دلیل بلعیدن هوا توسط نوزاد در هنگام شیر خوردن ایجاد می‌شود. همچنین هوای به وجود آمده در هنگام هضم غذای شیرخوار نیز باعث نفخ و دل درد نوزاد می‌شود. در این حالت نوزاد پاهایش را به سمت شکمش جمع می‌کند و باعث احساس بی‌تابی و بی‌قراری در نوزاد می‌گردد. ولی ایجاد گاز در معده نوزادان امری طبیعی است که اکثر کودکان به آن مبتلا می‌شوند. در این مطلب به دلایلی که باعث ایجاد باد شکم و دل درد نوزاد می‌شوند و راه‌های درمان و کاهش آن می‌پردازیم.

علت نفخ نوزاد چیست؟

با عجله شیر خوردن

اگر کودک با عجله شیر بخورد و یا شیر که نوزاد می‌خورد دارای حجم زیاد و بیشتر از ظرفیت کودک باشد، باعث وارد شدن مقدار زیاد هوا به معده نوزاد و دل درد می‌شود.

آرام نوشیدن شیر

همانطور که با عجله خوردن شیر می‌تواند باعث نفخ شود، آرام شیر خوردن نوزاد نیز می‌تواند باعث آن شود. اگر سر شیشه کودک دارای سوراخ ریز باشد، مدت زمان شیر خوردن نوزاد طولانی می‌شود و باعث ورود هوای بیشتری به معده نوزاد می‌گردد.

تغذیه با شیر خشک

در هنگام آماده کردن شیر دقت کنید. وجود حباب‌های محلول در آب می‌تواند باعث نفخ شود. قبل از مصرف، چند دقیقه آن را در جایی ثابت بگذارید تا حباب‌های محلول از آن خارج شوند. تکان دادن شیشه شیر نوزاد نیز باعث ورود هوا به آن می‌شود.

زیاد گریه کردن نوزاد

کودکانی که زیاد گریه می‌کنند بیشتر به نفخ دچار می‌شوند. زیرا در هنگام گریه کردن کودک هوای زیادی را می‌بلعد که باعث دل درد نوزاد می‌شود.

خوردن غذاهای نفخ دار

نفخ نوزاد ممکن است به دلیل خوردن غذای نفخ آور ایجاد شود. نوزادی که از شیر مادر تغذیه می‌کند با خوردن غذای نفخ‌دار توسط مادر نیز باعث ایجاد ناراحتی در سیستم گوارش نوزاد می‌شود. مصرف مواد لبنی توسط مادر، می‌تواند باعث دل درد نوزاد شود. زیرا بعضی از نوزادان توانایی هضم آن را ندارند. همچنین اگر نوزاد به لاکتوز نیز حساسیت داشته باشد نیز در صورت مصرف آن دچار دل درد و دل پیچه می‌شود که همه اینها به دلیل آن است که سیستم گوارش نوزاد در حال کامل شدن و بالغ شدن است.

نشانه های دل درد و نفخ در نوزاد

نفخ در نوزادانی که چند هفته از تولدشان گذشته باشد اتفاق می‌افتد. این عارضه در هفته چهارم تا دوازدهم خود هستند بیشتر اتفاق می‌افتد و بعد از سه ماهگی نوزاد معمولا این مشکل به طور کامل رفع می‌شود. گریه نوزادان به دلایل مختلفی انجام می‌شود، ولی دل درد و نفخ نوزاد نیز علائمی دارد که با آشنایی با آنها می‌توانید بیشتر به رفع آن به کودک کمک کنید.

• گریه کردن شدید و بلند
• قرمز شدن صورت
• جمع کردن پاها به داخل شکم
• مشت کردن دست‌ها
• نا آرامی و بی‌قراری بعد از شیردهی
• سفت و سخت شدن شکم
• صدای شکم
• ایجاد مشکل در خواب کودک

آروغ زیاد نوزاد نیز می‌تواند دلیل برای وجود هوای زیاد در معده نوزاد باشد. تف کردن زیاد نوزاد نیز ممکن است نشانه جمع شدن و ساخت گاز باشد که همه اینها باعث دل درد نوزاد می‌شوند. بعد از دیدن این نشانه‌ها به کودک کمک کنید که گاز معده را خارج کند و آروغش را زود به زود بگیرید. اگر بعد از خارج شدن گاز شکم نوزاد گریه و ناراحتی نوزاد تمام نشود می‌تواند نشانه مشکل دیگری مانند رفلاکس نوزاد، کولیک نوزاد، یبوست و … باشد.

درمان های خانگی نفخ نوزاد

با استفاده از روش‌های زیر تجمع گاز در معده نوزاد و دل درد کودک را کاهش دهید.

آروغ نوزاد را بعد از هر بار شیردهی بگیرید

بعد از هر بار شیردهی نوزاد بلافاصله آروغش را بگیرید. برای این کار فرقی نمی‌کند که با شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه می‌شود. در هر صورت بعد از چند دقیقه شیردهی، آن را متوقف کنید، کودک را بلند کنید و آرام ضربه به پشت او بزنید تا باد از شکمش خارج شود. موقعیت کودک در هنگام شیردهی را در حالت‌های مختلف امتحان کنید تا راحت‌ترین حالت را برای کودکتان انتخاب کنید.

زاویه مناسب برای شیردهی

در هنگام شیردهی به نوزاد سعی کنید سر نوزاد از بدنش بالاتر قرا بگیرد. بهترین حالت برای شیردهی این است که نوزاد را بر روی دستانتان قرار دهید و کودک به حالت نیمه نشسته به سمت بالا قرار بگیرد و به او شیر دهید. بعد از شیردهی کودک را به حالت صاف نگهدارید تا هوای کمتری را ببلعد.

شیشه شیر و پستانک نوزاد را نیز بررسی کنید. سر شیشه، یا سوراخ نازک‌تر این اطمینان را به وجود می‌آورد که کودک به یک باره شیر را قورت ندهد و از ورود هوا جلوگیری می‌شود.

ماساژ و فشار ملایم به شکم کودک

فشار ملایم به شکم کودک و ماساژ آن به خارج شدن گاز شکم کودک کمک می‌کند. همچنین می‌توانید کودک را به پشت بخوابانید و دست و پاهای او را به حالت دوچرخه حرکت دهید که این کار نیز باعث خارج شدن گاز شکم کودک می‌شود.

تغییر موقعیت کودک نیز می‌تواند به کاهش نفخ کودک کمک کند. مثلا اگر کودک در حالت خوابیده بود او را بنشانید و یا کمی حرکت دهید. این حرکت و کمی فشار به شکم کودک باعث کاهش دل درد می‌شود.

همچنین می‌توانید شکم و اطراف ناف کودک را به آرامی ماساژ دهید و در جهت عقربه‌های ساعت چندین بار این کار را تکرار کنید. ماساژ شکم به این صورت، به باز شدن روده‌های کودک کمک می‌کند.

تغییر رژیم غذایی

اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می‌شود، رژیم غذایی مادر تاثیر مستقیم بر روی نوزاد دارد. داشتن رژیم غذایی مناسب و ضد نفخ به کاهش دل درد کودک کمک می‌کند. بعضی از کودکان به مواد لبنی، سویا، مرکبات، تخم مرغ، آجیل و … حساسیت دارند و مادر بهتر است این موارد را مصرف نکند.

اگر می‌خواهید به کودک غذاهای جامد بدهید نیز با احتیاط و دقت این کار را انجام دهید. برای شروع ابتدا از یک ماده غذایی شروع کنید و بعد از چند روز و مطمئن شدن از اینکه کودک به آن حساسیت ندارد ماده غذایی دیگری را شروع کنید. غذاهایی را اوایل به کودک بدهید که هضم آن آسان‌تر باشد و دستگاه گوارش کودک توانایی هضم آن را داشته باشد.

سوالات متداول

چه عواملی موجب نفخ در نوزادان می‌شود؟

• با عجله شیر خوردن
• آرام نوشیدن شیر
• تغذیه با شیر خشک
• زیاد گریه کردن نوزاد
• خوردن غذاهای نفخ دار

نفخ در نوزادان چه علائمی دارد؟

• گریه کردن شدید و بلند
• قرمز شدن صورت
• جمع کردن پاها به داخل شکم
• مشت کردن دست‌ها
• ناآرامی و بی‌قراری بعد از شیردهی
• سفت و سخت شدن شکم
• صدای شکم
• ایجاد مشکل در خواب کودک

چه درمان‌هایی برای نفخ نوزاد وجود دارد؟

• آروغ نوزاد را بعد از هر بار شیردهی بگیرید.
• زاویه مناسب برای شیردهی
• ماساژ و فشار ملایم به شکم کودک
• تغییر رژیم غذایی